BAĞIMLILIK NEDİR
Bağımlılık pek çok etkenin bir araya gelerek oluşturduğu bir tablodur. Kişi doğduğu andan itibaren öğrenmeye ve dış dünyanın etkilerine açık bir hale gelmeye başlar. Tüm bu süreçte, maruz kaldığı durumlar karşısında kendini koruyabilmek adına bir baş etme yöntemi geliştirmek durumundadır. Geliştirdiği bu baş etme yönteminin sağlıklı ya da sağlıksız oluşunu; yaşadığı ortam, ebeveyn tutumları, sosyokültürel çevresi yakından etkilemektedir. Ebeveynlerin çocuklarına karşı sağlıksız tutumlar sergilemesi, aile üyelerinin herhangi birinde bağımlılık öyküsü olması, tehlikeli arkadaş seçimleri, başarısız geçen bir eğitim hayatı ve yaşadığı toplumun bağımlılığa bakış açısı risk oluşturabilecek etkenler arasındadır.
Bu sebeple bağımlılığın oluşum sürecinden bahsederken, bireyi çocukluk hatta bebeklik çağından itibaren incelemeli; aile, toplum ve kültür özelliklerini dikkate alarak, süreci bütüncül bir yaklaşımla değerlendirmelidir.
BAĞIMLILIK NASIL OLUŞUR
Bağımlılığa neden olan faktörler incelendiğinde bağımlılığın nedeni olarak tek bir etkenden söz etmek güçtür. Bağımlılık için birçok etken söz konusu olabilir. Psikolojik ve biyolojik etkenler bağımlılık sürecini etkilemektedir. Kişi ilk olarak merak ve korku duygusu ile kullanımı denemek isteyebilir. Merakla birlikte bir kereden bir şey olmaz düşüncesi ile kullanım gerçekleşir. Bağımlılık beyinde dopamin adlı nörotransmiteri etkilemektedir. Dopamin; düşünce, his, motivasyon, hareket, dikkat ve karar verme gibi birçok temel fonksiyonel süreçte yer alır. Kullanılan maddeye bağlı olarak kullanım sıklığı, kullanım süresi, kullanılan madde türüne göre değişiklik gösterse de dopamin hormonunun kullanım sürecine bağlı olarak zarar görmesi sonucu beyin doğru şekilde çalışamamaya başlar ve bağımlılık ortaya çıkar. Bundan dolayı bağımlılığı bir beyin hastalığı olarak ele alabiliriz.
Bağımlılığın ruhsal ve davranışsal yönleri olduğu da gözden kaçırılmamalıdır. Örneğin bu yönler alkol etkisinde veya alkolün etkisi geçtiğinde ortaya çıkabilmektedir. Hastanın bağımlılık kriterine göre planlanan psikolojik müdahale ile baş etme becerileri, öfke kontrolü, aile görüşmesi, motivasyona yönelik çalışmalar ve kişinin sürecine uygun terapi yöntemleri uygulanmaktadır.
MADDE BAĞIMLILIĞI
Madde Bağımlılığı Nedir ?
Madde bağımlılığı, bireylerin yasadışı olan maddeleri sürekli kullanma isteğiyle karakterize olan bir durumdur. Bu bağımlılık, fiziksel ve psikolojik sağlık üzerinde ciddi olumsuz etkilere yol açabilir. Kullanım, bireyin yaşam kalitesini düşürürken, sosyal ilişkilerini de zedeler. Bağımlılıkla mücadelede erken tanı ve tedavi büyük önem taşır.
KUMAR BAĞIMLILIĞI
Kumar Bağımlılığı Nedir ?
Kumar bağımlılığı, bireylerin kumar oynamaya karşı kontrolsüz bir istek duyması ve bu davranışın yaşamlarını olumsuz etkilemesine rağmen devam etmesidir. Kumar bağımlılığı, maddi kayıplara, aile sorunlarına ve ruhsal bozukluklara yol açabilir. Bu bağımlılıkla başa çıkmak için profesyonel destek almak oldukça önemlidir.
TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI
Teknoloji Bağımlılığı Nedir ?
Teknoloji bağımlılığı, bireylerin dijital cihazlara (akıllı telefonlar, bilgisayarlar, oyun konsolları vb.) aşırı derecede kullanım durumudur. Bu bağımlılık, sosyal yaşamı olumsuz etkileyebilir, dikkat dağınıklığına ve uyku bozukluklarına yol açabilir. Teknolojinin faydaları olsa da, dengeli bir kullanım alışkanlığı geliştirmek, bireylerin fiziksel ve mental sağlığı açısından önemlidir.
TÜTÜN BAĞIMLILIĞI
Tütün Bağımlılığı Nedir ?
Tütün bağımlılığı, nikotin içeren tütün ürünlerine karşı gelişen bir bağımlılık türüdür. Bu bağımlılık, hem fiziksel hem de psikolojik bir bağımlılık olarak ortaya çıkar ve sigara içen bireylerde sürekli bir içme isteği yaratır. Tütün kullanımı, kalp hastalıkları, kanser ve solunum yolu hastalıkları gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Tütün bağımlılığından kurtulmak, sağlıklı bir yaşam için kritik bir adımdır.
ALKOL BAĞIMLILIĞI
Alkol Bağımlılığı Nedir ?
Alkol bağımlılığı, bireylerin alkol tüketiminde kontrol kaybı yaşaması ve bu durumun yaşam kalitesini düşürmesine rağmen alkol almaya devam etmesiyle karakterizedir. Alkol bağımlılığı, fiziksel sağlık sorunlarının yanı sıra psikolojik sorunlara da yol açabilir. Alkolün etkileri, bireyin sosyal ilişkilerini zedeler ve aile yapısını bozar. Bu bağımlılıktan kurtulmak için destek aramak, sağlıklı bir yaşam için kritik bir adımdır.
